COLUMN – Sinds 2012 woon ik Zuid-Duitsland met mijn Lebensgefährtin en geef onder meer trainingen aan Duitse bedrijven die zaken doen met Nederlanders.
In eerdere columns schreef ik over culturele verschillen waarvan je je pas bewust wordt, als je als Nederlander in Duitsland gaat wonen – uiteenlopend van onderhandelen over zakelijke deals tot hoe je tussen de regels door een Duitse sollicitatiebrief moet lezen.
Maar hoe zit dat andersom? Wat vinden Duitse ondernemers van Nederlanders waar ze zaken mee doen? Een bevriende directeur van een technisch Duits bedrijf, dat enige jaren terug door Nederlanders is overgenomen, was zo aardig om zich – anoniem weliswaar – door mij te laten interviewen. Hij spreekt dus uit ervaring.
Toen u enige jaren geleden besloot zakelijk met Nederlanders in zee te gaan, verwachtte u toen dat er belangrijke cultuurverschillen zouden zijn?
Ik heb vroeger onder meer voor een Amerikaanse onderneming gewerkt, dus ik wist wel dat er verschillen zijn. Hoe dat met Duitse en Nederlandse ondernemingen zat, wist ik niet. Uiteindelijk gaat het er bij alle samenwerkingsverbanden om elkaars DNA te leren aanvoelen.
Kleine verschillen zijn er natuurlijk altijd. Zo drinkt men in Duitsland graag zijn koffie (mit Kuchen) 's middags. Een Hollander komt pas op gang na zijn eerste koffie 's ochtends. Wat viel het meeste op?
Nederlanders drinken inderdaad veel koffie - en water zonder koolzuur...
De discussiecultuur is ook anders in Nederland. Zaken worden tijdens vergaderingen direct aangekaart. Duitsland kent wat dat betreft meer diplomatie. Duitsers trekken zich directe kritiek persoonlijker aan, terwijl daar in Nederland makkelijker mee wordt omgegaan.
Uiteenlopende discussiepunten worden in Nederland ook tijdens grotere bijeenkomsten besproken, terwijl afzonderlijke thema's in Duitsland vaak worden opgeknipt en toegewezen aan kleinere groepen.
Persoonlijke aangelegenheden worden in Duitsland nooit in een breder gezelschap besproken. Dat gebeurt altijd in individuele gesprekken.
Nederland kent dus meer transparantie, Duitsland meer een cultuur van vertrouwelijkheid.
Ook kun je zeggen dat Duitsers meer van structuur houden: zaken worden volledig en uitputtend doorgenomen - en vastgelegd. In Duitsland zijn de regels bepalend, in Nederland de uitzonderingen.
De verschillen zijn dus groter, dan je op het eerste gezicht zou denken. Daarom hebben we onze medewerkers ook een interculturele training laten doen, om ze meer bewust te maken.
Als er een groot project wordt gestart, hebben Nederlanders dan een andere instelling?
In Nederland gaat men snel aan de slag, kijkt gaandeweg hoe het project loopt en of er aanpassingen nodig zijn. Duitsers werken gestructureerder. Men begint met een Großkonzept, dan komt er een Feinkonzept, en daarna volgt de uitvoering. De nadruk ligt daarbij sterker op gemaakte afspraken.
Op persoonlijk niveau zijn er ook verschillen. Nederlanders hebben de naam informeel te zijn. De Koning wordt nog wel met 'U' aangesproken, maar verder is 'Dutzen' zeer gebruikelijk, ook in het bedrijfsleven.
De omgangsvormen in Duitsland zijn op managementniveau absoluut formeler.
De Duitse arbeidsmoraal is hoog, zeker hier in Zuid-Duitsland. Zag u daar verschil ?
Het plichtbewustzijn is hoog in Duitsland. Zaken worden afgesproken en op tijd uitgevoerd. Men pakt dingen met een zekere verbetenheid aan. Nederland kent over het algemeen een betere balans tussen werk en privé.
Is de samenwerking met Nederlanders na enkele jaren mee- of tegengevallen ?
Je leert uiteindelijk met de culturele verschillen omgaan. Van beide kanten heeft men zich in de ander verdiept en probeert men de mentaliteit van de ander te begrijpen en te integreren in de eigen werkwijze.
Er blijven uiteraard diepgewortelde trekjes, zoals de methodische manier van opereren van de Duitsers, die soms lastig te verenigen is met de spontaniteit van Nederlanders.
Zou u andere Duitse bedrijven een samenwerking met Nederlanders aan- of afraden?
Samenwerken is altijd een uitdaging voor uiteenlopende culturen. Maar de verschillen met Nederlanders zijn, in vergelijking met veel andere culturen, goed te overzien en het is mogelijk om tot een prettige samenwerking te komen. Toch kan een interculturele training voor betrokken werknemers uit beide landen geen kwaad.
Zegt u nog eens Scheveningen…
Sjjjeveningen.
Frank de Munnik (1957) is Amsterdammer. Wilde ooit journalist worden, kwam in de reclame terecht. Hij werkte onder meer bij Prad (nu Publicis) en Reader's Digest. Voormalig mede-directeur Publex, pionier van de buitenreclame in Nederland. Sinds 4,5 jaar woonachtig in Zuid-Duitsland in de buurt van Stuttgart. Frank werkt als zelfstandige onder meer voor hotels en geeft les in 'Business Nederlands' aan managers bij Duitse bedrijven.
